بررسی ارتباط شیفت کاری بر کیفیت خواب و میزان خواب آلودگی روزانه در پرسنل راه آهن خراسان در سال 1398

استاد راهنما: دکتر لحیا افشاری صالح

استاد مشاور:: دکتر احسان رفیعی منش

دانشجو: سجاد رستمی

چکیده

هدف : شیفت کاری با بر هم زدن ریتم خواب و بیداری و ایجاد محرومیت خواب، موجب خواب آلودگی روزانه و عوارض جسمی و روانی می شود. هدف از این مطالعه بررسی کیفیت خواب و میزان خواب آلودگی روزانه در پرسنل راه آهن خراسان در سال 1398 و ارتباط آن ها با شیفت کاری ایشان بوده است.

روش اجرا و مواد مورد استفاده: مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد که به صورت مقطعی انجام شده است. جامعه آماری شامل کارکنان راه آهن خراسان در سال 1398 بوده است که از میان آن ها، تعداد 450 نفر با نمونه گیری تصادفی ساده، به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها از طریق گرفتن شرح حال و انجام معاینه فیزیکی و تکمیل پرسشنامه های استاندارد شامل STOP-BANG، PSQI و KSS بوده و تحلیل داده ها به کمک آزمون مقایسه T در نرم افزار SPSS صورت گرفته است.

یافته ­ها: از میان کل شرکت کنندگان، تعداد 144 مرد (32%) روزکار و 306 نفر (68%) شیفت کار بودند.  میانگین سن شرکت کنندگان در مطالعه در کل نمونه ی آماری، 40 سال، در جمعیت روزکار، 42 سال و در میان شیفت کاران، 39 سال محاسبه گردید.. میانگین نمرات PSQI، KSS و STOP-BANG در میان کل شرکت کنندگان به ترتیب معادل 99/3، 04/4 و 81/1 به دست آمد. میانگین نمرات KSS در افراد روزکار در مقایسه با افراد شیفت کار بررسی و به ترتیب معادل 47/3 و 32/4 محاسبه شد که بیانگر متوسط خواب آلودگی کم تر در میان افراد روزکار است. هم چنین ارتباط معنی داری میان نمرات KSS و PSQI و نوع شیفت کاری مشاهده گردید. میانگین نمره ی KSS در سمت رئیس قطار، بیشترین و در سمت بازرس فنی کمترین و میانگین نمره ی PSQI در سمت حفاظت فیزیکی بیشترین و در سمت سوزن بان کمترین بود.

نتیجه ­گیری: شیفت کاری به عنوان یک علت اصلی همراه با فاکتورهای مؤثر دیگری همچون ویژگی های فردی، [A1] می تواند سبب افزایش میزان خواب آلودگی حین کار در افراد شود.

کلید واژه ها: کیفیت خواب، اختلال خواب، خواب آلودگی روزانه، شیفت کاری ،سلامت شغلی